INLEIDING
Koog: een stuk buitendijks land, volgens Van Dale. Het grote terrein, waar u de oliefabrieken van Duyvis vindt en een gedeelte van de stijfselfabriek "De Bijenkorf", is de .Jcoog" of "hem", die de naam gaf aan dit deel van de oude ambachtsheerlijkheid Westzanen. In de zestiende eeuw raakte het bewoond en was later door een of twee eigen schepenen in het bansbestuur vertegenwoordigd. In 1806 ontstond officieel de gemeente Koog aan de Zaan.
Er hebben in deze gemeente ongeveer zeventig molens gestaan en hierdoor heeft Koog in de zeventiende en eerste helft van de achttiende eeuw een behoorJijke welstand gekend. Daarna is er een Jangzame maar voortdurende achteruitgang geweest. De olie-, de pelen de stijfselindustrie hebben Koog door de negentiende eeuw heengeholpen.
In deze eeuw began de uitbouw van de gerneente: er kwarnen zijwegen bij en noord-zuid lopende verbindingsstraten, tot Koog, ingeklemd tussen Zaandam en Zaundijk , de Zaan en de spoorlijn, volgebouwd raakte. Evenals in Zaandijk heeft het dempen van de wegsloot het aanzien van de gemeente grondig gewijzigd en het ontbreken van grote bomen onthult meedogenloos al het Ielijks, dat er tegenwoordig te zien is. Een bijdrage tot het .welzijn" is dat bepaald niet. Maar we mogen nooit vergeten, dat in de tijd, dat de hierna volgende afbeeJdingen werden gemaakt, het met de welvaart vaak heel, heel droef gesteld was. En diep in ons hart verlangen wij eigenJijk weJvaart en weJzijn tegelijkertijd.
:7 Li.-ht dr- .I 1
cJY[allegatsfoot, $oog a d. i;aan.
S4°lt:tl.·k;unp. BlI;ksl It
Vanaf de Mallegatsluis kijken we naar het westen: links de pakhuizen op het Ameland, rechts de erven van de huizen aan het Breedweer. In het verschiet, op grondgebied van Zaandam, de molens "De Rosbayer", "De Reinout" en de "Vogelstruis".
5
<jezichl op Koog a. d. Zaan van af "Mallegatsiu 5".
Het begin van het Zuideinde bij de Mallegatsluis. Het eerste bruggetje gaf toegang tot het Breedweer. De bootjes werden verhuurd door herbergier Gorter van "Het Lagerhuis" (rechts).
7
Zuidcinde
KOOG AAX DE ZAAX
Het Zuideinde bij het Smaal. Opvallend duidelijk is hier de stevige constructie van de walschoeiing. Emmel's dragen aan eenjuk was in die tijd nog een normaal verschijnsel.
9
KOOG A. D. ZAAN BIJ DE MALLEGATSLUIS.
Vrijwel hetzelfde punt, kort na de demping van de wegsloot. Het aanplakbord is daar niet lang meer blijven staan.
) 1